Beheersverordening Bedrijvenpark Haarveld

3.10 Cultuurhistorie

Sinds 1 januari 2012 is het verplicht in ruimtelijke plannen een beschrijving op te nemen over de wijze waarop met de in het gebied aanwezige cultuurhistorische waarden rekening is gehouden.

Cultureel erfgoed bestaat uit archeologische, historisch (steden)bouwkundige en historisch-geografische aspecten. Een complete inventarisatie van cultureel erfgoed bevat daarom een beschrijving van deze drie waarden (voor zover aanwezig in een gebied).

• Archeologische waarden zijn bijzondere zichtbare en onzichtbare resten van vroegere culturen op het land, in de bodem en onder water.
• Historisch-geografische waarden verwijzen naar de ontstaanswijze en bijzondere plekken van onze cultuurlandschappen, zoals polders, kavelstructuren, terpen en wegen.
• Bij historische (steden)bouwkundige waarden gaat het om gebouwde elementen met bijzondere betekenis, zoals molens, bruggen, kastelen of hele dorpen en binnensteden.

Omdat het verordeningsgebied lange tijd onbebouwd is geweest, komen er geen historisch bouwkundig waardevolle elementen voor. De archeologische waarden zijn al beschreven in paragraaf 3.9 . In het navolgende wordt dan ook alleen ingegaan op de historisch geografische waarden.

Historische geografie

Haarveld ligt aan de noordzijde van Roden. Lange tijd is het gebied onbebouwd geweest. Als in de jaren zestig Roden van overheidswege wordt aangewezen als groeikern, neemt het dorp snel in omvang toe. Woonwijken vooral aan de westzijde van het dorp en industrieterreinen aan de noordzijde. De later aangelegde rondweg vormt tegenwoordig de noordelijke rand van het dorp en de begrenzing van de verschillende bedrijventerreinen, waarvan Haarveld de meest recente is.

Afbeelding 3. Historisch kaartbeeld rond 1905 (links) en kaartbeeld rond 1960 (rechts)

Op de oudste historische kaarten is te zien dat Haarveld nog onontgonnen veld is. De Rodervaart, aan het eind van de negentiende eeuw gegraven is als belangrijke verbinding met het Leekstermeer en de stad Groningen, als bepalende lijn wel te zien. Ook zijn de eerste aanzetten van de kenmerkende zuidwest-noordoost gerichte verkavelingsstructuur te zien.

Op de kaart van 1961 is het hele gebied ontgonnen als landbouwgrond. Het behoort nog tot het buitengebied van Roden. Langs de Rodervaart is lintbebouwing aanwezig, deze bebouwing staat er nu nog grotendeels. Ook de Dwazziewegen als weg is al aanwezig, toen nog Haarveenscheweg geheten. Opvallend zijn de vele houtsingels, die de verkavelingsrichting nog extra benadrukken.

Op het kaartbeeld van 1982 is voor het eerst de recreatieplas (kanovijver) te zien, die een belangrijke tijd het beeld en het gebruik van het gebied heeft bepaald.

Afbeelding 4. Kaartbeeld 1982

In de huidige opzet en inrichting van het bedrijvenpark is voortgebouwd op de aanwezige historische kenmerken. De kanovijver met omringende beplanting vormt een parkachtig middengebied. De bedrijfskavels liggen rondom, waarbij de structuur en opzet van de verkaveling voortbouwen op de van oudsher dominante verkavelingsstructuur. Dat blijkt onder andere uit de richting en oriëntatie van de wegen, de schaal van de bedrijfskavels en het opnemen van de aanwezige houtsingels in het verkavelingspatroon.

In de verordening zijn deze houtsingels en grondwallen beschermd met een aanduiding. Ook de recreatieplas met bijbehorende beplanting heeft een passende bestemming. De aanwezige cultuurhistorische waarden zijn, mede doordat in het ontwerp van het bedrijventerrein de historische structuren opgenomen zijn, dan ook voldoende beschermd.